Choroba nowotworowa jest niewątpliwie trudną sytuacją, naruszającą dotychczasową równowagę w życiu człowieka i wymagającą przystosowania do nowych warunków. Często powoduje dezorganizację życia codziennego pacjenta oraz jego bliskich. W tym trudnym czasie wsparcie psychologiczne lub psychoterapia często okazują się koniecznym elementem leczenia.
Pomoc osobom z diagnozą choroby onkologicznej jest skoncentrowana na problemie choroby. Wyraża się w ułatwieniu im zebrania informacji o chorobie, jej przyczynach, przebiegu, weryfikacji obrazu choroby. Jej ważną częścią jest nauka skutecznych sposobów radzenia sobie ze stresem, a w szczególności pomoc w odzyskaniu poczucia panowania nad sytuacją. Rolą psychoonkologa jest także szeroko pojęte udzielenie wsparcia: emocjonalnego, informacyjnego, instrumentalnego, rzeczowego oraz objęcie pacjenta opieką psychologiczną.
Głównym założeniem opieki psychologicznej jest poprawa jakości życia, a więc pobudzenie odczuć pozytywnych, jednocześnie zmniejszając odczucia negatywne, promowanie zachowań prozdrowotnych, a także zwiększanie zasobów człowieka, zwiększając jego odporność na stres. Ważnym elementem współpracy z psychoonkologiem jest psychoedukacja, która ma na celu opracowanie strategii radzenia sobie ze stresem, pomoc w kształtowaniu aktywnej postawy wobec choroby i procesu leczenia, mobilizowania do aktywnego udziału w leczeniu, poprawa komunikacji z otoczeniem (wg. założeń programu Simontona).
Pozytywnym skutkiem współpracy z psychoonkologiem jest zmiana poglądów na samą chorobę i urealnienie spostrzegania różnych form leczenia onkologicznego, a także korzystny wpływ na praktyczne sposoby radzenia sobie ze stresem.
W czym pomaga psychoonkolog pacjentom?
- w zmniejszeniu napięcia i lęku związanego z diagnozą, leczeniem i rokowaniem
- w przeżywaniu tego co trudne (zwłaszcza smutku, żalu, złości)
- w zaakceptowaniu tego co się dzieje aktualnie w życiu chorego
- w zmniejszeniu bólu psychicznego i lepszym radzeniu sobie z bólem fizycznym na różnych etapach leczenia
- w odzyskiwaniu nadziei
- w zmianie nieracjonalnych przekonań na tematy istotne dla pacjentów podczas leczenia
- w podejmowaniu ważnych decyzji (np. dotyczących zmian stylu życia)
- w uczeniu się nowych sposobów radzenia sobie ze stresem, trudnościami, wyzwaniami
- w uczeniu się relaksu, wizualizacji (która pomaga stymulować organizm do szybszego zdrowienia)
- w poszukiwaniu/redefiniowaniu wartości i sensu
Zakres konsultacji psychoonkologicznej
Możemy wyróżnić trzy główne etapy współpracy w psychoonkologiem:
- Diagnoza psychoonkologiczna: Obejmuje ocenę aktualnego samopoczucia oraz sytuacji chorego (uwzględniając reakcje emocjonalne pacjentów w poszczególnych stadiach choroby) i ocenę wpływu choroby na codzienne funkcjonowanie, a także rozpoznanie problemów psychologicznych i zaburzeń psychicznych w przebiegu choroby (zaburzenia dezadaptacyjne, zaburzenia lękowe, zaburzenie depresyjne, zaburzenia neuropsychiczne).
- Weryfikacja obrazu choroby, poznanie dotychczasowych sposobów radzenia sobie oraz zachowania w sytuacjach kryzysowych.
- Zaplanowanie postępowania terapeutycznego.
- Wsparcie dla bliskich osób chorujących onkologicznie, pomoc w przystosowaniu się do nowej sytuacji życiowej, psychoedukacja dotycząca choroby, a także stanów i reakcji emocjonalnych przeżywanych przez chorego i bliskich. Psychoonkolog mobilizuje też osoby towarzyszące choremu do dbania o własne potrzeby, wspomaga komunikację rodziny z pacjentem.
Psychonkolog towarzyszy pacjentowi i jego rodzinie, wspiera w radzeniu sobie z chorobą i jej konsekwencjami, edukuje i pomaga w kształceniu umiejętności i zasobów, pomagających w radzeniu sobie w tej trudnej sytuacji.
Jeżeli potrzebujesz natychmiastowej pomocy, zadzwoń pod numer alarmowy 112 lub udaj się do najbliższej jednostki pogotowia ratunkowego lub policji. Możesz też skorzystać z bezpłatnego telefon zaufania dla osób dorosłych: 116 123 (14:00-22:00) i dla młodzieży: 116 111 (12:00-02:00). Możesz także zadzwonić na Linię Pomocową Rak’n’Roll: tel. 500 459 450 (czynna w środy, 19:00 – 21:00